Poradnik instalatora systemów nagłośnienia
Poradnik instalatora jest doskonałym opracowaniem, który w przystępny i bardzo praktyczny sposób dostarcza wiedzę na temat aktualnych wiadomości dotyczących kreowania podstawowych systemów nagłośnienia. Podane w treści poradnika elementy teorii oraz przykładowe zastosowania produktów ułatwiają lepsze zrozumienie zagadnień związanych z procesem projektowania.
Spis treści
System nagłośnienia
System nagłośnienia to struktura podłączonych ze sobą urządzeń, służących do projekcji komunikatów słowno-muzycznych, pochodzących ze wspólnego źródła.
![]() |
Strefa nagłośnieniaMożna określić jako wydzielony pewien obszar nagłaśnianej powierzchni, w której możliwe jest niezależne modyfikowanie przekazu realizowanego przez system nagłośnienia. |
Nagłośnienie 100V ma jedną bardzo ważną zaletę - trywialnie proste łączenie nawet dużej liczby głośników. Niestety, nagłośnienie ma również parę mankamentów. Przede wszystkim, w porównaniu z nagłośnieniem niskonapięciowym, pasmo przenoszenia jest węższe, szczególnie w dolnym zakresie. Ponadto muzyka i mowa przekazywane są zawsze w trybie monofonicznym.
Poniżej zostały wymienione obiekty, w których najlepiej zastosować nagłośnienie niskonapięciowe:
1. Gdy mamy do nagłośnienia jedno pomieszczenie, salę lub obszar na wolnym powietrzu, a jego kształt jest nieskomplikowany, bez zakamarków, korytarzy, ścianek działowych lub dużych filarów o podstawie prostokątnej.
2. Dobrym przykładem są jeszcze duże sale gimnastyczne lub kryte baseny. Inwestorzy i instalatorzy uparcie zakładają tam kolumny radiowęzłowe lub jeszcze gorzej - megafony, czy głośniki tubowe. Tego typu obiekty mają z reguły twarde, odbijające fale dźwiękowe powierzchnie ścian oraz duży poziom hałasu.
Nagłośnienie
|
Poziom natężenia dźwiękuUrządzenia nagłaśniające oblicza się na szczytową wartość poziomu natężenia dźwięku. Średni w czasie poziom natężenia leży ok. 10 dB poniżej poziomu szczytowego. Wartość średnią wykazuje większość mierników wysterowania. Również ucho ludzkie reaguje na tę wartość. Przy ustalaniu szczytowej wartości natężenia bierze się pod uwagę: poziom głośności zakłóceń występujących w otoczeniu, pogłos, rodzaj audycji jak również możliwość przenikania dźwięku do sąsiednich pomieszczeń. Poziom natężenia w żadnym przypadku nie powinien przekroczyć granicy przy której słuchanie byłoby męczące. Jako granice można ustalić poziom ok. 106 dB. |
Tab.1 Poziomy natężenia dźwięku występujące w praktyce.
Przewody głośnikowe
Przewody głośnikowe to ważny element każdego systemu nagłaśniania, służący utworzeniu połączeń miedzy wzmacniaczem, a głośnikami. Składa się z dwóch oddzielonych izolatorem żył zawierających cienkie druciki wykonane z materiału przewodzącego i otoczone są one ochronną izolacją zazwyczaj wykonaną z polwinitu izolacyjnego, dzięki czemu jest giętka i z łatwością pozwala się rozprowadzać po całym pomieszczeniu. Często się zdarza, iż z upływem czasu końcówki przewodu mogą się utleniać. Wytworzona wtedy warstwa tlenku może spowodować utrudnienia w przepływie sygnału. By tego uniknąć stosuje się pozłacane końcówki.
Głośniki
Głośniki często określane są jako końcowy element każdego systemu nagłośnienia. Ich głównym zadaniem jest zamiana sygnału elektrycznego na fale dźwiękowe. Mogą różnić się konstrukcją, wyglądem, dzięki temu są produkowane dla różnych miejsc i użytkowników. Podczas wyboru głośników do instalacji nagłośnienia należy zwrócić uwagę nie tylko na wygląd i sposób montażu, ale również na najważniejsze parametry przedstawione poniżej.
Zjawisko pogłosuZjawisko pogłosu to odbieranie przez ucho kilkukrotnego tego samego, odbitego sygnału dźwiękowego, w różnych odstępach czasu i o różnym natężeniu. Sygnał dźwiękowy odbijany jest wtedy od podłogi, sufitu, ściany, przeszkód, znajdujących się w różnej odległości od co najmniej kilku pracujących w tym samym pomieszczeniu głośników. Żeby lepiej zrozumieć zjawisko pogłosu, poniżej przedstawiono uproszczony przykład, który został zaczerpnięty z innego przewodnika. Wyobraźmy sobie, że mamy dwie równoległe ściany, a na jednej z nich wisi głośnik z skierowaną osią na równoległą ścianę. Pośrodku, pomiędzy tymi ścianami znajduje się słuchacz. Fala dźwiękowa rozchodzi się w powietrzu z prędkością około 330m/s. |
![]() |
Jeżeli odbiorca stoi w odległości 33 metrów od głośnika to sygnał dotrze do niego po 0,1 sekundzie i na razie nic złego się nie dzieje. Ale jeśli sygnał jest dostatecznie silny, wędruje po przeciwległej ścianie i po odbiciu się od niej, wraca do słuchacza już z opóźnieniem 0,1s + 0,2s = 0,3s. Jeśli jeszcze raz odbije się od ściany z głośnikiem, to jest słyszalny po raz trzeci po czasie 0,1s + 0,2s + 0,2s = 0,5s. Dodatkowo międzyczasie, zanim do ucha dotrze sygnał odbity, głośnik emituje kolejny sygnał. Sygnały te nakładają się na siebie, powodując kakofonię czyli jednoczesny odbiór wielu sygnałów, co często uniemożliwia zrozumienie przekazu audio.
Istnieje możliwość wyliczenia czasu pogłosu poprzez zastosowanie wzoru Sabine’a:
T= 0,163V / Ac [s], gdzie:
T - czas pogłosu w sekundach, V - objętość pomieszczenia w metrach sześciennych, Ac - całkowita chłonność akustyczna pomieszczenia, przy czy Ac = α1A1 + α2A2 + α3A3 + ..., gdzie A1, A2, A3, ... to powierzchnie wewnętrzne pomieszczenia, a α1, α2, α3, ... to odpowiadające im współczynniki pochłaniania.
Tab.2 Pogłosowy współczynnik pochłaniania dźwięku.
![]() |
Niwelowanie zjawiska pogłosuWystępują dwa główne powody powstawiania pogłosu. Pierwszy z nich jest to architektura pomieszczenia, w którym człowiek ma minimalny wpływ na rozchodzenie się dźwięku. Zaś drugim powodem powodujący zjawisko pogłosu jest złe rozmieszczenie, ukierunkowanie głośników i kolumn głośnikowych. Nie jesteśmy w stanie rozpatrzeć wszystkich możliwych konstrukcji budowli i pomieszczeń i dla każdego z nich przedstawić dobór i sposób rozmieszczenia urządzeń nagłaśniających. Jednak istnieje kilka prostych reguł i jeśli się tylko do nich zastosujemy, niezależnie od pomieszczenia i przeznaczenia można uzyskać przyzwoity efekt. |
1. Jeżeli mamy do czynienia z pomieszczeniem o kształcie prostokątnym nie powinniśmy kierować osi głośnika prosto w przeciwległą ścianę, lecz w miejsca, gdzie dźwięk ulegnie największemu rozproszeniu.
2. W miejscach, gdzie słuchacz może znaleźć się blisko ściany powinno zastosować się głośniki sufitowe lub wiszące. Wysokość montażu nie może być większa niż 2,5 metra. Pozwala to dodatkowo zapobiec ogłuszeniu słuchacza.
3. Do zmniejszenia ilości niepożądanych odbić oraz zniwelowania powstawania niechcianego pogłosu można również zastosować opcję zwiększenia ilości głośników o mniejszej mocy, zamiast kilku o dużej, tak aby każdy z nich emitował mniejszą energię, a jednocześnie głośność w każdym miejscu tego obiektu była podobna. Dotyczy to w szczególności pomieszczeń o skomplikowanej strukturze.
4. Często się zdarza, iż system nagłośnienia montowany jest w pustym pomieszczeniu. W przypadku wypełnienia go ludźmi, ich ciała będą tłumić dźwięk, zmniejszając przez to również natężenie. Dlatego dobrze jest dokonać dodatkowego ustawienia poziomu głośności przy wypełnionej sali.
Charakterystyki
Rodzaje połączeń i wyznaczanie impedancji
Tab.3 Wypadkowa impedancja dwóch kolumn połączonych szeregowo.
Tab.4 Wypadkowa impedancja dwóch kolumn połączonych równolegle.
Rozmieszczenie głośników
Głośniki sufitowe
To urządzenia wyposażone w poprawiającą estetykę maskownice, różnej konstrukcji uchwyty montażowe oraz czasem dodatkowo w osłony akustyczne. Stosowane do instalacji w sufitach podwieszanych, znajdują zastosowanie prawie w każdej branży przemysłowej. Głośniki sufitowe różnią się miedzy sobą parametrami, takimi jak: moc, pasmo przenoszenia, efektywnością oraz kształtem.
Można odległość miedzy głośnikami określić ze wzoru:
2 x (h - 1,3) = odległość, gdzie h to wysokość pomieszczenia
Odległość pomiędzy głośnikami zależy także od poziomu tła w pomieszczeniu. W przypadku pomieszczeń o niskim poziomie tła, odległość można zwiększyć nawet o 50%.
Głośniki naścienne
To najbardziej popularne głośniki wykorzystywane w systemach nagłośnienia. Głośniki naścienne praktycznie nadają się do zastosowania w każdym obiekcie. Cechują się prostym i szybkim montażem. Dużą zaletą w głośnikach naściennych jest możliwość swobodnej regulacji położenia. Dzięki tej zdolności zminimalizujemy zjawisko pogłosu oraz z łatwością urządzimy wnętrze według naszych upodobań, a nie według ograniczeń narzucanych przez konieczność odpowiedniego ustawienia sprzętu.
Zasady rozstawiania kolumienekPrzed każdą instalacją nagłośnienia dobrze jest zadbać o symetrię otoczenia pomieszczenia, gdyż złe ukształtowanie oraz jego wystrój może spowodować silne zróżnicowanie dźwięków docierających do lewego i prawego ucha. W przypadku rozmieszczenia oraz montażu kolumienek, warto skorzystać z kilku podstawowych zasad, a dzięki nim efekt końcowy będzie zadowalać każdego słuchacza. Zatem: 1. Unikajcie kiepskich położeń kolumienek. |
![]() |
Głośniki zewnętrzne
To urządzenia przeznaczone głównie do realizacji systemów nagłośnienia w przestrzeniach otwartych: w ogrodach, w parkach, ekspozycjach plenerowych, itp. Zaletą stosowania głośników zewnętrznych jest możliwość wkomponowania ich w otoczenie oraz prostota i niski koszt montażu.
Tab.5 Klasyfikacja IP.
System nagłośnienia w sklepie
Systemy nagłośnienia w sklepie służą do zapewnienia możliwości rozgłaszania muzyki oraz komunikatów głosowych w Sali sprzedaży. Duże znaczenie w kreowaniu systemu nagłaśniania stanowią głośniki sufitowe, cechujące się łatwością montażu oraz zdolnością ukrycia. Poniżej przedstawiono przykładową aranżację systemu opartego o głośniki sufitowe marki High Quality Music.
Przykładowa konfiguracja sprzętowa: 1. Wzmacniacz 150W 2. Głośnik uniwersalny HQM-10P 3. Głośnik sufitowy HQM-SOZ1625 4. Głośnik sufitowy HQM-SOZ1024 |
System nagłośnienia w sali konferencyjnej
Sale konferencyjne są to zazwyczaj pomieszczenia o niewielkiej przestrzeni, na których system nie potrzebuje dużej ilości asortymentu. Podczas tworzenia systemu nagłośnienia duże znaczenie ma ilość zastosowania głośników oraz ich odpowiednie rozmieszczenie, tak by nie doprowadzić do zjawiska pogłosu. Sale konferencyjne pełniące role miejsc, w których odbywają się zebrania, wykłady, szkolenia mogą zostać wzbogacone dodatkowo o mównice, wówczas głównym źródłem przekazu staje się mikrofon. Poniżej przedstawiono przykładową aranżację systemu opartego o produkty marki High Quality Music.
Przykładowa konfiguracja sprzętowa: 1. Wzmacniacz 60W 2. Głośnik naścienny HQM-N10165 3. Głośnik HQM-N2024W
|
System nagłośnienia w pokoju hotelowym
Nagłośnienie w pokoju hotelowym, to ostatnio najczęściej spotykana rzecz. Dobrze wykonany system podnosi subiektywne wrażenie komfortu wśród gości, a co za tym idzie lepszą opinię o obiekcie. Celem przykładowej aranżacji jest możliwość ustawiania przez gości różnych przekazów muzycznych. Na poszczególnych stref zawartych w pokoju hotelowym. Poniższa przykładowa aranżacja oparta została o produkty marki High Quality Music.
Przykładowa konfiguracja sprzętowa: 1. Wzmacniacz 100W 2. Głośnik sufitowy HQM-SOZ1625 3. Głośnik sufitowy HQM-SOZ1024 4. Głośnik sufitowy HQM-46SP 5. Głośnik naścienny HQM-N2024W |
System nagłośnienia w hali sportowej
Nagłośnienie małej hali sportowej sprowadza się do zapewnienia prawidłowego i równomiernego przekazu dźwięku, głosu na płytę boiska oraz widownie. Przy wybieraniu głośników dobrym wyborem będzie zastosowanie kolumn głośnikowych o dużej mocy. Podstawowym źródłem będzie tutaj mikrofon ( komentarze sportowe, treningi, itp.). Poniżej przedstawiono przykładową aranżację systemu opartego o produkty marki High Quality Music.
Przykładowa konfiguracja sprzętowa: 1. Wzmacniacz 150W 2. Mikrofon 3. Głośnik uniwersalny HQM-10P 4. Głośnik naścienny HQM-N3025W 5. Głośnik sufitowy HQM-SOZ1024 |
System nagłośnienia w domu
Przykładowa konfiguracja sprzętowa: 1. Wzmacniacz HQM-2120BC 120W 2. Głośnik sufitowy HQM-SO10 3. Głośnik naścienny HQM-NPZ10 |
![]() |